???? یوسف سمرین
ابوحامد غزالی در جایی حالتی را مثال زده که ممکن است انسان از طریق آن گرفتار مغالطهٔ منطقی شود. او می‌گوید: «اگر انسان شبانه در حال پیاده‌روی است و ناگهان کنار خود چیزی بلند ببیند خواهر ترسید و به ذهنش خطور می‌کند که این شیء بلند مار است».
این مغالطه را چنین شرح می‌دهد که از آنجایی که هر ماری بلند است به همان علت در تصور او هر بلندی هم مار تلقی می‌شود. البته اینجا نوع مغالطه مهم نیست، بلکه مهم تاثیر اشارات و نشانه‌های مشابه در تاثیرگذاری است.
یکی از تصاویری که احساسات بسیاری از مردم جهان را به تحریک واداشت عکس جسد چه‌گوارا پس از کشته شدن او بود که باعث جذب حجم بالایی از ابراز احساسات مردم سراسر جهان به سود این مبارز آرژانتینی شد.
برخی این تاثیرگذاری در ذهن مردم غرب را تحلیل کرده و نتیجه گرفتند دلیل این ابراز احساسات، مشابهت تصویر جسد چه‌گوارا با تصویری است که مسیح در ذهنیت مسیحیان دارد.
او ریش دارد (مانند تصویر ذهنی مسیح) و نیمه‌لخت است (مانند تصویری که نصرانیت از عیسی بر روی صلیب به نمایش می‌گذارد) و سربازانی که او را کشته‌اند جسدش را احاطه کرده‌اند، همانند تصویری که اناجیل رسمی نزد کلیسا به نمایش گذاشته و از به صلیب کشیدن مسیح در حالی که سربازانی دور و بر او هستند سخن می‌گوید. همهٔ این‌ها باعث ارتباط عمیق احساسات مردم با این داستان شد. او یعنی عیسی مسیح برای رستگاری جهانیان مبعوث شده بود و ـ به زعم کلیسا ـ برای تکفیر گناهان بشر کشته شد.
بدین ترتیب چه‌گوارا با مرگ خود در ناخودآگاه مردم غرب به یک نماد نصرانی تبدیل شد، علی‌رغم آنکه او یک مصلح دینی نبود.
البته رسانه الزاما به اشاراتی که تولید می‌کند آگاه نیست (برای مثال سازمان سیا خواهان مسیح شدن چه‌گوارا نبود) اما تشابه نماد به تشابه تاثیر منجر می‌شود زیرا مفاهیمِ مجرد، از لذت و دردی که با خود دارند جدا نیستند چنانکه مسالهٔ شرطی شدن واکنشی نزد پاولوف به وضوح بدان اشاره می‌کند.
برای مثال می‌توان به تاثیری اشاره کرد که مختصر اصطلاح «دولت اسلامی در عراق و شام» به انگلیسی بر روی مخاطب غربی به جای می‌گذارد: (ISIS) که این اختصار خودبخود آهنگی شبیه به نام سازمان نازی اس اس دارد که در ذهنیت غربی به جنایت‌های سازمان‌دهی شده مرتبط است و همین برای ایجاد حس نفرت در ناخودآگاه مخاطب کافی است. (در فارسی و عربی مختصر این نام یعنی داعش کلمه‌ای بی‌معنا بود که معنای مثبت جملهٔ کامل یعنی دولت اسلامی در عراق و شام را نداشت).
برای همین پنهان نیست که بسیاری از شرکت‌های تجاری از شعارهایی استفاده می‌کنند که با درون مخاطب ارتباط برقرار کند.
آنچه بیان شد صرفا به مثابهٔ پرتویی بود بر این نمونه از تاثیرگذاری که مسلما نیاز به بیان و بسط بیشتری خواهد داشت.
⬅️ آدرس‌های ما:
سایت:
www.Binesh.cc
تلگرام:
t.me/Bineshcc
فیس‌بوک:
fb.com/Bineshcc
اینستاگرام:
instagram.com/Bineshcc