با وجود شرایط ناگوار پیش رو، من به آنچه برای امت می‌گذرد خوش‌بینم. از جمله دلایل خوش‌بینی من این است که وقایع حال حاضر باعث می‌شود دلسوزان به اصلاح گفتمان خود با مردم بپردازند.
«برادرم نماز بخون… خواهرم حجابت رو رعایت کن… ترانه گوش نده… این سریال‌ها چیه که می‌بینی؟…»
این شکل دعوت فرض را بر این می‌گذارد که مخاطب ما مشکل عقیدتی خاصی ندارد و تنها چیزی که می‌ماند شنیدن دلیل برای ترک یا انجام دادن کاری است… فرض را بر این می‌گیرد که صرفا تشویق او برای پایبندی به دین و ترساندنش از عواقب سهل‌انگاری در امر دین کافی است.
اشتباه این طرز دعوت این پیش‌فرض بود که مخاطَب ما مسلمان و مسلمان‌زاده و از امت یک میلیارد و نیمی است بنابراین مسالهٔ یقینیات و ایمانیات باید برایش حل شده باشد.
من سال‌های طولانی احساس می‌کردم که این طرز بیان دارد مشکل اصلی را جا می‌گذارد؛ منظورم مشکل ضعف درونی مردم دربارهٔ یقینیات است، برای همین نیز به نتایج مورد نظر نمی‌رسد.
الان و با شدت گرفتن حملات دین ستیزانه، باور بسیاری از مردم به لرزه افتاده و شک‌های بسیاری از درون‌ها به روی کار آمده است و ذخیرهٔ این سد یک میلیارد و نیمی دارد نشت می‌کند. مسلمانان از این می‌نالند که کسانی که مسلمان به حساب می‌آیند دربارهٔ مُسلّمات و قطعیات دین می‌پرسند و دربارهٔ آن تشکیک می‌کنند…
این یعنی برگشته‌ایم به مرحلهٔ اول و داریم گروهی از مسلمانان را به اسلام دعوت می‌دهیم!
اما می‌دانید برادران من، این خیر است! بله، خیر است…
اینکه برگردی و پیش از آنکه به احکام و حلال و حرام برسی، قبل از آن عقیده را آجر به آجر از پایه‌هایش محکم بسازی، این باعث می‌شود جهت‌نمای گفتمان «وعظ محور» که مشکلات اصلی را جا می‌انداخت تصحیح شود. این دعوت را به مراحل نبوی نخست برمی‌گرداند که ام المومنین عائشه ـ رضی الله عنها ـ درباره‌اش چنین می‌گوید:
«همانا نخستین چیزی که از آن ـ یعنی از قرآن ـ نازل شد، سوره‌ای از مفصل* بود که در آن بهشت و دوزخ یاد شده بود، سپس همینکه مردم به سوی اسلام آمدند حلال و حرام نازل شد، حال آنکه اگر در همان اول کار آمده بود که شراب ننوشید می‌گفتند: هرگز شراب را رها نمی‌کنیم! و اگر [همان اول کار] نازل شده بود که: زنا نکنید، می‌گفتند: هرگز دست از زنا نمی‌کشیم!» (بخاری)
کار ما با گروهی از مخاطبانمان به یقینیات برگشته است: الله، پیامبران و آخرت…
شاید اینکه به مرحلهٔ نخست برگشته‌ایم دردناک به نظر آید، اما باور کنید ساختن یک بنای مستحکم از همینجا آغاز می‌شود نه از فریب دادن خودمان با شمردن تعداد زیادمان و این یک میلیارد تن که پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ درباره‌اش می‌فرماید: «بلکه شما آن روز بسیارید، اما همانند خس و خاشاک سیلاب»!
این بازگشت به مرحلهٔ آغازین به اذن پروردگار نتایج بس بزرگی خواهد داشت… نتایجی مثبت بر روی ایمان خودمان و ایمان مخاطبانمان… مهم آن است که با همت و تلاش و یقین به انجام این کار برخیزیم تا از این آزمون سربلند بیرون آمده و کسانی را که امکان دارد نجات دهیم.
بشارت دهید زیرا خداوند متعال شر مطلق را مقدر نمی‌کند بلکه همین شر باعث به حرکت افتادن آب‌های راکد شده و گنج‌های با ارزش را از درون مومنان استخراج خواهد کرد تا نتیجهٔ پایانی خیرِ آنان و بالا رفتن درجاتشان و خسران برای کافران و منافقان باشد.
این‌ها حوادثی است که گروهی را پایین آورده و گروهی را بالا می‌برد، همان سنت پروردگار که بر پیشینیان نیز گذشته است.
ایاد القنیبی ـ ترجمه: احمد معینی
*مفصل: از سورهٔ ق تا پایان قرآن (سوره‌های کوتاه که بیشتر به بحث عقاید و ایمان می‌پرازند) را سوره‌های مفصل گویند.