دانشگاه قرویین
موقعیت: شهر فاس در کشور مغرب
قدمت: نزدیک به دوازده قرن
بر اساس گزارش گینس، این دانشگاه، قدیمی‌ترین دانشگاه جهان محسوب می‌شود.
لینک:
http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/oldest-university
مؤسس: بانو فاطمه بنت محمد الفهری
گذری کوتاه بر زندگی بنیانگذار نخستین دانشگاه جهان؛ بانو فاطمه بنت محمد الفهری
بانو فاطمه بنت محمد الفهری، از نوادگان تابعی مجاهد عقبة بن نافع الفهری، فاتح شمال آفریقاست. وی در کودکی همراه با پدر و برادرش از قیروان بسوی فاس در مغرب هجرت کرد، فاطمه و برادرش در سایه‌ی تربیت پدر بزرگ شدند، اما پس از مدتی پدرشان چشم از جهان فرو بست، و ثروت انبوهی برای آنها بر جای گذاشت. فاطمه تصمیم گرفت از این مال به بهترین وجه استفاده نماید، بنابراین، در سال ۲۴۵ هجری برابر با ۸۵۹ میلادی دانشگاه قرویین، اولین دانشگاه جهان را در شهر فاس مغرب بنیان نهاد.
وی در سال ۲۶۶ هجری قمری، برابر با ۸۷۸ میلادی، چشم از جهان فرو بست، امام ابن خلدون در مورد ایشان می‌گوید: «گویا همت پادشاهان، پس از وی بیدار شد».
مساحت دانشگاه:
مساحت دانشگاه در آغاز تأسیس ۲۵۰ متر مربع بود، در سال ۲۳۴ هجری قمری عبدالرحمن الناصر، خلیفه‌ی اموی اندلس طی توسعه‌ای مساحت آنرا به ۳ هزار متر مربع رساند، و بعدها توسط علی بن یوسف بن تاشفین حاکم مرابطی، (متوفای ۵۳۷ هجری قمری، برابر با ۱۱۴۳ میلادی)، مساحت این دانشگاه به ۵۰ هزار متر مربع رسید.
جایگاه علمی:
دانشگاه قرویین در مغرب، بیش از یازده قرن، نقش اساسی را در جنبش علمی، فکری و فرهنگی در جهان داشته است. گفتنی است پاپ سیلوستر دوم پس از تحصیل در این دانشگاه، علومی چون حساب، ریاضیات، و ستاره شناسی و همچنین ارقام عربی را وارد قاره‌ی اروپا کرد: (۰۱۲۳۴۵۶۷۸۹).
تا پیش از آن اروپایی‌ها از ارقام رومی استفاده می‌کردند (I II III IV V VI VII VIII IX).
از دیگر دانش آموخته‌های این دانشگاه می‌توان به موسی بن میمون، پزشک معروف یهودی که مدتی در خدمت صلاح الدین ایوبی بود اشاره کرد، همچنین دانشمندان مسلمان بسیاری از جمله: ابن خلدون مؤسس علم جامعه شناسی، ابوالعباس ابن البناء معروفترین ریاضیدان عصر خود، ابن العربی مالکی، ابوعمران الفاسی فقیه مالکی، ابن الحاج فاسی، و ابن میمون غماری از دانش آموخته‌های این دانشگاه هستند، و گفتنی است ابن آجروم متن معروف خود در نحو «متن آجرومیه» را در این دانشگاه نوشته است.
منبع: برگهایی از تاریخ